Toegankelijkheid

Skip to main content

Achtergrond

Alle achtergrond-informatie

Het proces

De Omgevingsvisie is een product van onze samenleving. We hebben daarom samen met onze inwoners, ondernemers, betrokkenen en experts gebouwd aan deze Omgevingsvisie. Dat bouwen gebeurde in verband met Corona, uitsluitend langs digitale weg. Het proces bestaat uit vier stappen.

Stap 1 – Analyse- en Waardendocument

Het proces van de Omgevingsvisie is in januari 2020 gestart. We begonnen met het in beeld brengen van onze gemeente. Wat maakt onze gemeente bijzonder? Waarin onderscheiden we ons? Wat is ons verhaal? We haalden informatie op via:

  • Een analyse van verschillende aspecten van de fysieke leefomgeving;
  • Een enquête onder de inwoners (met tevens de mogelijkheid om een antwoordformulier in te sturen);
  • Een analyse van ons bestaand beleid;
  • Diverse gesprekken met interne en externe experts.
  • Een wedstrijd onder basisschoolleerlingen met als thema: ‘hoe moet jouw woonomgeving eruit komen te zien’?

De bevindingen hebben we neergelegd het Analyse- en Waardendocument. Over dat document is een consultatieronde gehouden met Dorpsbelangen, een klankbordgroep bestaande uit geïnteresseerde inwoners en belangenorganisaties door document per email toe te zenden voor schriftelijke reactie.

Het aangevulde document vormde het vertrekpunt voor de vervolggesprekken met inwoners, raad, college en (opnieuw) de interne en externe experts.

Stap 2 – Toekomstscenario’s

Tijdens het goedbezochte online Omgevingsfestival konden inwoners en belanghebbenden meedenken over vier mogelijke de toekomstbeelden:

  • De beste woongemeente van Nederland
  • Klimaatneutraal en aangepast aan de klimaatverandering
  • Ons landschap boven alles
  • Economisch toonaangevend in het Noorden

Aan de hand van vragen en stellingen maakten we ieder toekomstbeeld zo concreet mogelijk. Ook verkenden we de gevolgen voor natuur, landschap, onze infrastructuur, economie en wat de toekomstbeelden kunnen betekenen voor onze gezondheid en welzijn

Tijdens het omgevingsfestival werd live meegetekend met het gesprek. Hieronder een voorbeeld. Van alle gesprekken werd een getekend verslag gemaakt.

Uitwerking Toekomstscenario ‘de beste woongemeente van Nederland’

Uitwerking Toekomstscenario ‘de beste woongemeente van Nederland’

Stap 3 – Omgevingsvisie

De tekeningen van de 4 toekomstscenario’s en het Analyse- en Waardendocument vormen vervolgens de basis voor het opstellen van de concept-omgevingsvisie. Over de ruwbouw hebben gesprekken plaatsgevonden met een brede vertegenwoordiging van de ambtelijke organisatie, een aantal geïnteresseerde inwoners (Klankbordgroep) en een selectie van maatschappelijke partners. De verkregen input is verwerkt in de voorliggende Omgevingsvisie.

Stap 4 – Procedure en vaststelling

Na het hierboven beschreven proces legde het college van burgemeester en wethouders de ontwerp-omgevingsvisie 6 weken ter inzage van woensdag 3 november tot en met dinsdag 14 december 2021. Tijdens deze periode kon een ieder zienswijze indienen. Via een gerichte uitnodiging per email werden overlegpartners, dorpsbelangenorganisaties, de klankbordgroep en de deelnemers aan de stakeholdersbijeenkomsten geattendeerd op de ter inzage legging.

Op 23 november werd een informele online informatie-avond gehouden voor iedereen die geïnteresseerd was in de ontwerp-Omgevingsvisie. Doel van deze avond was vooral de omgevingsvisie te presenteren en antwoorden te geven op informatieve vragen om zo de omgevingsvisie te verduidelijken.

De binnengekomen zienswijzen zijn behandeld in een separate Nota zienswijzen en ambtshalve aanpassingen.

Gebruikte informatie

We hebben bij het maken van de Omgevingsvisie gebruik gemaakt van veel informatie die al in eerdere fasen van het proces is verzameld. Het gaat om de volgende onderdelen:

Leefomgevingsfoto

De Leefomgevingsfoto kunt u (telkens onder het kopje ‘Hoe staan we ervoor?’) vinden in hoofdstuk 2 van het Analyse- en Waardendocument.

Trends en ontwikkelingen

De relevante trends en ontwikkelingen vindt u (onder het kopje ‘Wat staat ons te wachten?) eveneens in hoofdstuk 2 van het  Analyse- en Waardendocument.

Relatie met bestaand beleid

De ambities die in onze Omgevingsvisie zijn opgenomen, hebben een relatie met beleid van hogere overheden en ons eigen, bestaande, sectorale beleid. In deze paragraaf geven we daarvan een overzicht.

Relatie met de opgaven vanuit hogere overheden

Nederland staat de komende tijd voor een aantal grote opgaven. Omdat die opgaven zich niet beperken tot de grenzen van een gemeente of regio, hebben het Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen afgesproken om – middels het Interbestuurlijk Programma (IBP) – samen tien grote maatschappelijke opgaven aan te pakken. Van die tien maatschappelijke opgaven hebben zes een duidelijke link naar fysieke leefomgeving:

  1. Samen aan de slag voor het klimaat
  2. Toekomstbestendig wonen
  3. Regionale economie als versneller
  4. Naar een vitaal platteland
  5. Merkbaar beter in het sociaal domein (o.a. aanpak eenzaamheid)
  6. Goed openbaar bestuur in een veranderende samenleving (o.a. aanpak ondermijningsgevoelige gebieden en het benutten van kansen door beter digitale bereikbaarheid)

Hieronder is een overzicht opgenomen van deze zes maatschappelijke opgaven en de wijze waarop Westerkwartier hier uitvoering aan geeft. Daarbij is tevens een link gelegd met de 4 integrale ambities uit de Omgevingsvisie.

  1. Verbonden met de omgeving, verbonden met elkaar.
  2. Een toekomstbestendig Westerkwartier voor jong en oud
  3. Een bedrijvig en innovatief Westerkwartier in een sterke regio.
  4. Een gastvrije, aantrekkelijke niet-stedelijke woongemeente.

Maatschappelijke opgave   Opgave uitgewerkt in:  Koppeling met ambities 
 Samen aan de slag voor het klimaat Regionale Energiestrategie (RES),
Warmtetransitievisie, Voedselakkoord
 2, 3
 Toekomstbestendig wonen  Woningbouwimpuls rijk  1, 2, 4
 Regionale economie als versneller  Circulaire economie  2, 3
 Naar een vitaal platteland    1, 2, 4
 Merkbaar beter in het sociaal domein  Sportakkoord, Preventieakkoord  1, 2
 Goed openbaar bestuur in een veranderende
samenleving
Implementatieprogramma Omgevingswet,
invulling ‘ja, mits-benadering’
 1, 2, 3, 4

Relatie met het provinciaal beleid

Het ruimtelijke beleid van de provincie is vastgelegd in de Provinciale Omgevingsvisie en bijbehorende Omgevingsverordening. Hierbij gaat het om gemeente-overstijgende belangen. Net als de gemeente werkt de provincie vanuit waarden en kwaliteiten: voor beide zijn de unieke waarden leidend voor ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving. In de Omgevingsvisie van de provincie Groningen staat namelijk dit citaat: “Kernwaarden van onze fysieke leefomgeving zijn karakteristiek, divers, schoon, stil. Dit resulteert ook in duisternis, ruim en open. Met ons beleid ontwikkelen, koesteren en beschermen we deze belangrijke waarden. Dit is met name ingebed in de domeinen natuur, landschap, milieu en ondergrond. Wij willen de parels van onze provincie ontwikkelen om deze ook door te kunnen geven aan volgende generaties. We vinden dat deze kwaliteiten in het bijzonder bij gebieden als het Lauwersmeer en de Waddenzee bescherming verdienen. Maar ook in gebieden waar meer ruimte is voor nieuwe (economische) ontwikkelingen, beschermen we de kernwaarden door steeds op zoek te gaan naar de goede balans tussen vernieuwing en behoud. Ontwikkeling en compensatie kunnen ons landschap en cultureel erfgoed een stap verder helpen. Die balans vinden we door te kiezen voor duurzaamheid.”

De provincie formuleert twee hoofddoelen:

  1. een duurzame economische structuur: concurrerend, bereikbaar en toekomstbestendig;
  2. een duurzame, aantrekkelijke, leefbare en veilige leefomgeving in sterke steden en vitale dorpen, omgeven door een mooi landschap.

Bij de uitvoering van beide doelen staat duurzame ontwikkeling centraal in het handelen van de provincie. Dit gaat om de economische, sociale en ecologische domeinen, waarbij gekeken wordt naar effecten zowel in het nu als in de toekomst. Het gaat daarom ook om begrippen als houdbaar, leefbaar en rechtvaardig. Het provinciale beleid resulteert in een leefbare (people), aantrekkelijke en veilige (planet) en concurrerende en bereikbare (profit) provincie.

Deze strategische opgaven komen ook terug in de Westerkwartierse Omgevingsvisie. De conclusie luidt dan ook dat de Omgevingsvisies van gemeente en provincie op strategisch niveau goed op elkaar aansluiten. Ondanks het feit dat de provinciale Omgevingsvisie niet verplicht doorwerkt in onze Omgevingsvisie, is dat een fijne constatering.

Bij dit alles tevens de aantekening dat de provinciale Omgevingsvisie momenteel wordt geactualiseerd. Het ligt daarbij niet in de lijn der verwachting dat de hoofddoelen van het provinciale beleid fundamenteel zullen wijzigen.

De provinciale Omgevingsverordening bevat vervolgens de regels ter uitwerking van de provinciale Omgevingsvisie. Deze regels hebben een verplichte doorwerking naar gemeentelijke bestemmingsplannen en omgevingsplannen.

Relatie tussen Omgevingsvisie en overig gemeentelijk beleid

De Omgevingsvisie is het strategische document voor de fysieke leefomgeving waarin we al onze ambities op hoofdlijnen met elkaar afwegen, vanuit één overkoepelende langetermijnvisie. Er mag geen strijdigheid ontstaan tussen de Omgevingsvisie en beleidsstukken die al bestaan of in ontwikkeling zijn. De ambities moeten naast elkaar realistisch zijn en bijdragen aan de langetermijnvisie. Op termijn integreren we de sectorale beleidsstukken in de Omgevingsvisie. Dat doen we:

  • de strategische componenten uit het sectorale beleid te verwerken in de Omgevingsvisie
  • de uitvoeringsaspecten uit het sectorale beleid onder te brengen in Programma’s

Dit zal niet van vandaag op morgen gerealiseerd zijn. Tot die tijd vormen de Omgevingsvisie en het sectoraal beleid samen het regie- en afwegingskader waarmee de gemeente zorg draagt voor een evenwichtige toedeling van functies aan locaties, gericht op het versterken van de ruimtelijke kwaliteit, de leefbaarheid en de vitaliteit van de gemeente. Bij tegenstrijdigheden gaan de ambities uit deze Omgevingsvisie voor.

Hieronder is een overzicht weergegeven van de relevante sectorale beleidsdocumenten die naast de Omgevingsvisie blijven bestaan. In bijlage 4 is een beleidsanalyse opgenomen die we aan het begin van ons proces tot de Omgevingsvisie hebben opgesteld. Deze analyse hebben we gebruikt bij het afwegen en formuleren van onze ambities.

Ambitie  Sectoraal beleidsdocument/spoor 
Verbonden met de Omgeving,
verbonden met elkaar 
  • Landschappelijk Raamwerk Westerkwartier
  • Archeologie en cultuurhistorie in de Westerkwartier-gemeenten
    Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn
  • Houtsingelhoofdstructuur
  • Beheervisie Nienoord 2018-2028
  • Visie Middag-Humsterland
  • Cultuurvisie Westerkwartier
  • Woonzorgvisie
 Een toekomstbestendig Westerkwartier
voor jong en oud
  •  Duurzaamheidsbeleid 2020 – 2025
  • Voedselakkoord Westerkwartier
  • Sportakkoord
  • Visie Hernieuwbare Elektriciteit gemeente Westerkwartier
  • RES 
Een bedrijvig en innovatief Westerkwartier
in een sterke regio
  •  Detailhandelsvisie
  • Westerkwartier Paardenkwartier
Een gastvrije, aantrekkelijke
niet-stedelijke woongemeente
  •  Woonvisie Westerkwartier 2020-2025
  • Visie recreatie en toerisme gemeente Westerkwartier
  • Visie hoofdwegenstructuur (in ontwikkeling)

Van ons bestaande beleid hebben we een analyse en samenvatting gemaakt. Die beleidsanalyse is (onder het kopje ‘Wat zegt ons huidige beleid?’) opgenomen in hoofdstuk 2 van het Analyse- en Waardendocument.